با اینکه عوامل مختلفی در شروع یائسگی زودرس تاثیر دارند؛ اما با اینحال عامل ژنتیک در شروع یائسگی زودهنگام را نمیتوان نادیده گرفت. بسیاری از زنان به دلیل ژنهای خود معمولا یائسگی را زودتر از سایر زنان دیگر تجربه م یکنند. سن شروع یائسگی معمولا از 51 سالگی است؛ اما با اینحال خیلی از زنان در سن 41 سالگی یائسه میشوند. در این مقاله در مورد نقش ژنتیک در شروع یائسگی اطلاعاتی را در اختیار شما خواهیم گذاشت.
آیا سن یک عامل ژنتیک در شروع یائسگی است؟
شاید شما هم شنیده باشید که میگویند ژنتیک در شروع سن یائسگی تاثیر دارد! اما آیا فکر میکنید که این قضیه حقیقت دارد یا خیر؟ آیا شما هم دقیقا همان سنی که مادرتان یائسه شده، یائسه میشوید یا خیر؟
حقیقتا باید بگوییم که ژنهای شما تأثیر قدرتمندی در تعیین زمان یائسگی شما دارند. بسیاری از عوامل ژنتیکی و محیطی بر زمان یائسگی تأثیر میگذارند. برخی از این موارد، انتخابهای سبک زندگی شما هستند؛ مانند سیگار کشیدن که به طور متوسط یائسگی را ۱۸ ماه جلو میاندازد، همانطور که رژیم غذایی سرشار از کربوهیدراتهای تصفیهشده مانند برنج و ماکارونی که میتوانند در شروع یائسگی تاثیر داشته باشند. طبق یک مطالعه انجام شده حدود یک نفر از هر سه زنی که یائسگی زودرس داشتهاند، سابقه خانوادگی یائسگی زودرس داشتهاند. در واقع، اگر مادر یا خواهر و … یائسگی زودرس را تجربه کرده باشند، شماهم زودتر یائسه میشوید.
معمولا زنانی که مادر، خواهر، عمه یا مادربزرگشان قبل از ۴۶ سالگی یائسگی را تجربه کرده باشد، 6 برابر بیشتر احتمال دارد که دچار یائسگی زودرس شود. اگر بیش از یک خویشاوند زن دچار یائسگی زودرس شده باشد، این خطر دو برابر شده و به دوازده برابر میرسد. سنی که مادر شما یائسه شده، احتمالا بهترین راهنما برای زمان یائسگی شماست.
در نظر داشته باشید که سن نیز با علائم پیش از یائسگی مرتبط است. با افزایش سن در دوران پیش از یائسگی و گذشت زمان، احتمال بیشتری وجود دارد که گروهی از علائم شامل گرگرفتگی، تعریق شبانه و عرق سرد را تجربه کنید؛ بنابراین، اگر تقریباً در همان سن مادر خود، دوران پیش از یائسگی را تجربه کنید، ممکن است علائم مشابهی را داشته باشید.
آیا عوامل ژنتیکی بر شدت علائم یائسگی تأثیر میگذارند؟
برخی از تحقیقات نشان داده که بعضی از انواع ژن با برخی از علائم یائسگی مانند گرگرفتگی و تعریق شبانه در زنان با نژاد اروپایی شدیدتر هستند. این ژنها در شرق آسیا نادر هستند. این موارد نشان میدهد که نمیتوان گفت عوامل ژنتیکی مهم در یک گروه نژادی یا قومی با سایر گروه یا نژادهای دیگر یکسان است. در هرصورت شما برای شدت علائم یائسگی خود باید علائم یائسگی مادر یا خواهر خود را به یاد بیاورید. آنها علائم شدیدی داشتند؟ بیشتر کدام علائم یائسگی زندگی را برایشان مختل کرده بود؟ با پرسیدن این سوالات از خود میتوانید درک بهتری از این قضیه داشته باشید.
با این حال، به خاطر داشته باشید که از هر ۱۰ زن، ۸ نفر گرگرفتگی یائسگی را تجربه میکنند و اکثر آنها این عارضه را متوسط تا شدید ارزیابی میکنند. هرگونه تأثیر ژنهای شما بر روی علائم یائسگی احتمالاً به سختی قابل تشخیص است.
همچنین یک ارتباط ژنتیکی بین افسردگی و سایر علائم یائسگی وجود دارد، بنابراین ممکن است شما در دوران یائسگی، افزایش حساسیت به افسردگی را به ارث ببرید. حدود نیمی از زنان افسردگی قبل از یائسگی را تجربه میکنند. به غیر از این موارد، تحقیقات کمی در مورد چگونگی تأثیر ژنهای ما بر علائم یائسگی وجود دارد.
کدام بیماریهای ژنتیکی با یائسگی زودرس مرتبط هستند؟
جالب است بدانید که سایر بیماریهای ارثی نیز میتوانند به طور غیرمستقیم در یائسگی زودرس نقش داشته باشند. تصور میشود حدود ۵٪ از موارد یائسگی زودرس، زمانی که زیر ۴۰ سال سن دارید، ناشی از یک بیماری خودایمنی مانند بیماری تیروئید یا آرتریت روماتوئید باشد. بسیاری از بیماریهای خودایمنی تا حدی ژنتیکی هستند. دیابت نوع ۲ نیز میتواند خطر یائسگی زودرس را تا ۳۰۰٪ افزایش دهد. چاقی میتواند در دیابت نوع ۲ نقش داشته باشد، اما تا حدودی ژنتیکی نیز هست.
عوامل دیگری که میتوانند تأثیر داشته باشند
برخی از عوامل سبک زندگی میتوانند بر سن یائسگی تأثیر بگذارند:
- سبک زندگی ناسالم و سیگار کشیدن با شروع زودتر و مدت کوتاهتر دوره پیش از یائسگی مرتبط است.
- شاخص توده بدنی بالاتر با شروع دیرتر دوره پیش از یائسگی مرتبط است اما بر مدت زمان دوره پیش از یائسگی تأثیری ندارد.
- سلامت عمومی بدن شما مانند انواع مشکلات سلامتی و سابقه جراحیهای مختلف بر یائسگی زودرس تاثیر دارند.
- عوامل روانی از جمله افسردگی و اضطراب در این قضیه دخیل هستند.
- برخی از شرایطی که باعث استرس میشوند ارثی هستند. به نوعی میتوان گفت که داشتن استرس روزانه با رسیدن به یائسگی در سنین پایینتر مرتبط است.
- حتی کمبود وزن با یائسگی زودرس مرتبط است. اگر نگران یائسگی زودرس هستید، سعی کنید BMI را در محدوده مطلوب ۱۸-۲۵ نگه دارید. انتخابهای سبک زندگی سالم میتوانند بر زمان یائسگی شما تأثیر بگذارند؛ بنابراین با نزدیک شدن به دوران یائسگی بهتر است حتما یک سبک زندگی سالم داشته باشید.
مطب پیشنهادی: همه چیز در مورد یائسگی
سخن پایانی
ژنتیک بدون شک بر زمان شروع یائسگی تأثیر میگذارد، اما به صورت یکسان بر روی تمام زنان عمل نمیکند. وقتی صحبت از شدت علائم یائسگی میشود، ژنتیک فقط یک تکه از قطعه یک پازل است و بسیاری از عوامل دیگر هم در این قضیه تاثیرگذار هستند.
به همین دلیل شما باید این عوامل را بشناسید و با درک هر کدام از علائم یائسگی سعی کنید به بهترین پزشک زنان و زایمان مراجعه داشته باشید تا بتوانید علائم را کنترل کنید. برای بهبود علائم یائسگی میتوانید به دکتر انیس قاسمی راد مراجعه کنید.
با شناخت علائم یائسگی و بهترین زمان مراجعه به پزشک، میتوانید در این دوران زندگی بهتری داشته باشید.