افتادگی رحم یکی از مشکلات شایع در میان زنان است که به دلیل ضعیف شدن عضلات و بافت‌های حمایت‌کننده رحم رخ می‌دهد. رحم، به طور طبیعی در قسمت پایینی شکم قرار دارد و توسط عضلات و لیگامان‌های کف لگن در جای خود نگه داشته می‌شود. اما در شرایطی مانند زایمان‌های متعدد، افزایش سن، کاهش استروژن پس از یائسگی یا فشارهای فیزیکی مداوم، این عضلات و بافت‌ها ضعیف شده و ممکن است رحم از جایگاه طبیعی خود به داخل واژن بیافتد یا حتی از آن خارج شود.
اهمیت آگاهی از این مشکل به دلیل تأثیرات فراوان آن بر سلامت جسمی و روانی زنان، به ویژه در سنین بالا، بسیار زیاد است. افتادگی رحم می‌تواند باعث بروز علائمی نظیر احساس سنگینی یا درد در ناحیه لگن، مشکلات ادراری و اختلالات جنسی شود. در صورت عدم درمان، این وضعیت می‌تواند کیفیت زندگی زنان را به طور چشمگیری کاهش دهد و فعالیت‌های روزمره آنها را محدود کند. آگاهی از علل، علائم و روش‌های درمانی افتادگی رحم، به زنان کمک می‌کند تا با تشخیص زودهنگام و مراقبت‌های مناسب، از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کنند و سلامت خود را بهبود بخشند.
افتادگی رحم چیست؟
رحم، این عضو شگفت‌انگیز بدن یک خانم، به طور طبیعی در قسمت پایینی شکم و میان مثانه و روده قرار دارد. این اندام با ساختاری منحصر به فرد، توسط عضلات و لیگامان‌های قوی در کف لگن پشتیبانی می‌شود. در شرایط عادی، این سیستم حمایتی به رحم اجازه می‌دهد تا در جای خود باقی بماند و وظایف خود را انجام دهد. اما زمانی که عضلات و بافت‌های نگهدارنده ضعیف شوند، رحم از موقعیت طبیعی خود به سمت پایین حرکت می‌کند و در برخی موارد حتی به داخل یا خارج از واژن می‌افتد؛ این وضعیت به عنوان “افتادگی رحم” شناخته می‌شود.
افتادگی رحم اغلب به دلیل ضعف عضلات کف لگن رخ می‌دهد. این ضعف می‌تواند به دلایلی مانند زایمان‌های متعدد، افزایش سن، یائسگی یا بلند کردن اجسام سنگین به وجود آید. وقتی عضلات کف لگن نتوانند رحم را به درستی حمایت کنند، رحم به تدریج از جایگاه طبیعی خود خارج می‌شود. افتادگی رحم در درجات مختلفی ممکن است رخ دهد؛ در موارد خفیف، فقط بخش کمی از رحم به سمت پایین حرکت می‌کند، اما در موارد شدید، رحم به طور کامل از واژن خارج می‌شود.
این مشکل می‌تواند علائمی مانند درد در ناحیه لگن، مشکلات ادراری و حتی احساس سنگینی یا فشار در واژن ایجاد کند. اما خوشبختانه با روش‌های مختلف درمانی، می‌توان به کاهش یا رفع این وضعیت کمک کرد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.
مطلب پیشنهادی : چسبندگی رحم چیست؟ [انواع-علائم-روش های درمان]+نکات مهم
علل افتادگی رحم
افتادگی رحم ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد، و هر یک از این عوامل می‌تواند تأثیر عمیقی بر سلامت زنان بگذارد. رحم، مانند هر عضو دیگری در بدن، برای حفظ عملکرد طبیعی خود نیاز به پشتیبانی قوی دارد؛ اما گاهی عواملی همچون بارداری، افزایش سن و حتی وراثت، می‌توانند این پشتیبانی را تضعیف کنند. در ادامه، به بررسی مهم‌ترین علل افتادگی رحم می‌پردازیم تا بتوانیم با شناخت بهتر این عوامل، از بروز آن جلوگیری کرده یا در صورت بروز، راهکارهای درمانی مناسب را بشناسیم.
-
بارداری و زایمان
بارداری و زایمان طبیعی نقش بسیار مهمی در افتادگی رحم دارند. در دوران بارداری، رحم به شدت بزرگ شده و فشار زیادی بر عضلات و لیگامان‌های کف لگن وارد می‌کند. این فشار به مرور زمان ممکن است باعث تضعیف عضلات شود. زایمان طبیعی نیز به دلیل کشش و فشارهایی که به ناحیه لگن وارد می‌شود، می‌تواند باعث آسیب به عضلات حمایتی رحم شود، به ویژه اگر زایمان‌ها، مکرر یا دشوار بوده باشد.
-
افزایش سن
با افزایش سن، عضلات و بافت‌های بدن به تدریج ضعیف می‌شوند و این شامل عضلات کف لگن نیز می‌شود. یائسگی نیز نقش مهمی در این فرآیند دارد؛ کاهش سطح هورمون استروژن پس از یائسگی باعث کاهش قدرت عضلات می‌شود و به همین دلیل خطر افتادگی رحم در زنان مسن‌تر افزایش می‌یابد.
-
ژنتیک و وضعیت بدنی
وراثت و ساختار بدنی نیز می‌توانند بر افتادگی رحم تأثیر بگذارند. زنانی که به طور ژنتیکی بافت‌های ضعیف‌تری دارند یا بدن آنها از ابتدا ساختاری ضعیف‌تر در ناحیه لگن دارد، بیشتر در معرض خطر افتادگی رحم قرار می‌گیرند. این موضوع نشان می‌دهد که برخی افراد به دلایل ژنتیکی بیشتر مستعد این مشکل هستند.
-
عوامل دیگر
عوامل دیگری مانند چاقی، فشارهای فیزیکی مداوم (مثلاً بلند کردن اجسام سنگین)، یبوست مزمن و حتی سرفه‌های شدید و مکرر می‌توانند فشار زیادی بر عضلات لگن وارد کنند و زمینه‌ساز افتادگی رحم شوند. پیشگیری از این عوامل می‌تواند به جلوگیری از بروز این مشکل کمک کند.
علائم افتادگی رحم
افتادگی رحم، یکی از مشکلاتی بوده که ممکن است زندگی روزمره زنان را به شدت تحت تأثیر قرار دهد؛ اما علائم آن همیشه واضح نیست. این وضعیت می‌تواند آرام و بدون علامت شروع شود و به تدریج مشکلات بیشتری ایجاد کند. شناخت دقیق علائم افتادگی رحم به زنان کمک می‌کند تا زودتر به پزشک مراجعه کرده و درمان‌های لازم را آغاز کنند. در ادامه، علائم شایع افتادگی رحم به تفصیل بررسی می‌شوند.
-
احساس فشار یا سنگینی در ناحیه لگن
یکی از شایع‌ترین علائم افتادگی رحم، احساس فشار یا سنگینی در ناحیه لگن است. این احساس ممکن است به تدریج افزایش یابد و فرد را در طول روز بیشتر آزار دهد، به خصوص زمانی که مدت طولانی ایستاده یا راه می‌رود. این فشار معمولاً به دلیل حرکت رحم به سمت پایین و ایجاد فشار روی دیگر اندام‌های لگنی رخ می‌دهد. زنانی که با این علامت مواجه می‌شوند، ممکن است احساس کنند که چیزی درون واژن آنها در حال حرکت بوده یا حتی احساس کنند که رحم در حال خروج از بدن است.
-
درد در ناحیه کمر یا لگن
درد در ناحیه کمر و لگن نیز از دیگر نشانه‌های افتادگی رحم است. این درد می‌تواند ناشی از فشار رحم روی عضلات و اعصاب اطراف باشد. درد معمولاً در هنگام ایستادن طولانی‌مدت یا انجام فعالیت‌های سنگین تشدید می‌شود و ممکن است با استراحت کاهش یابد. این نوع درد می‌تواند به شکل مزمن و مداوم در زندگی روزمره تأثیر بگذارد و فرد را از انجام فعالیت‌های عادی باز دارد.
-
مشکلات ادراری
افتادگی رحم می‌تواند به مشکلات ادراری منجر شود. این مشکلات شامل بی‌اختیاری ادرار، تکرر ادرار یا حتی مشکل در تخلیه کامل مثانه می‌شود. رحم افتاده ممکن است بر مثانه فشار وارد کند و موجب بروز این علائم شود. بی‌اختیاری ادرار، به ویژه هنگام سرفه، عطسه یا فعالیت‌های فیزیکی شدید، از جمله علائمی بوده که باید جدی گرفته شوند. اگر این مشکلات درمان نشوند، می‌توانند به مرور زمان تشدید شوند و کیفیت زندگی فرد را کاهش دهند.
-
مشکلات گوارشی
افتادگی رحم گاهی بر عملکرد روده‌ها نیز تأثیر می‌گذارد و منجر به مشکلات گوارشی می‌شود. یکی از شایع‌ترین مشکلات، یبوست مزمن است. فشار رحم روی روده ممکن است باعث کند شدن حرکت مدفوع در روده و در نتیجه یبوست شود. در برخی موارد، فرد ممکن است احساس کند که حتی پس از دفع مدفوع، روده‌ها به طور کامل تخلیه نشده‌اند.
-
مشکلات جنسی
افتادگی رحم می‌تواند باعث بروز مشکلات جنسی شود. یکی از این مشکلات، احساس درد هنگام رابطه جنسی است. این درد ممکن است ناشی از فشار رحم روی بافت‌های اطراف یا حتی خروج بخشی از رحم به داخل واژن باشد. همچنین ممکن است فرد احساس کند که رابطه جنسی برایش دشوارتر یا ناراحت‌کننده‌تر از قبل شده است. این مشکلات می‌توانند به مرور زمان باعث کاهش میل جنسی و تأثیر منفی بر روابط زناشویی شوند.
در نهایت، هر کدام از این علائم ممکن است به تنهایی یا در کنار هم ظاهر شوند. اگر هر زنی با چنین علائمی مواجه شد، بهتر است به پزشک مراجعه کرده تا با تشخیص درست و به‌موقع، درمان مناسب را دریافت کند. تشخیص زودهنگام افتادگی رحم می‌تواند به جلوگیری از مشکلات جدی‌تر و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
روش‌های تشخیص افتادگی رحم
تشخیص افتادگی رحم نیاز به دقت و بررسی‌های تخصصی دارد تا به طور دقیق، وضعیت رحم و میزان افتادگی آن مشخص شود. یکی از اولین و مهم‌ترین روش‌های تشخیص این مشکل، معاینه بالینی توسط پزشک است. پزشک با انجام یک معاینه فیزیکی در ناحیه لگن، وضعیت رحم و دیگر اندام‌های مجاور را ارزیابی می‌کند. این معاینه به پزشک کمک می‌کند تا میزان افتادگی رحم را تشخیص دهد و همچنین وجود علائم همراه مانند فشار یا درد را بررسی کند. معاینه معمولاً در حالت خوابیده و ایستاده انجام می‌شود تا تغییرات وضعیت رحم در موقعیت‌های مختلف مشخص شود.
در برخی موارد، برای تأیید تشخیص یا بررسی جزئیات بیشتر، از آزمایش‌های تکمیلی استفاده می‌شود. سونوگرافی یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای بررسی دقیق‌تر وضعیت رحم و بافت‌های اطراف آن است. سونوگرافی به پزشک کمک می‌کند تا تصویر دقیقی از رحم و اندام‌های لگنی بگیرد و میزان افتادگی رحم را به‌خوبی مشاهده کند.
در موارد پیچیده‌تر، ممکن است نیاز به MRI باشد. این روش تصویربرداری پیشرفته می‌تواند جزئیات بیشتری از ساختارهای لگن را نشان دهد و به پزشک کمک کند تا درمان مناسب را برای بیمار انتخاب نماید. تشخیص دقیق افتادگی رحم از طریق این روش‌ها، کلید اصلی در انتخاب درمان مناسب و جلوگیری از مشکلات بیشتر است.
خانم دکتر قاسمی راد، بهترین متخصصین زنان و زایمان در کرمان است که می‌توانید در مورد چسبندگی رحم و تمامی مشکلات و بیماری‌های زنان از ایشان مشاوره و راهنمایی بگیرید.برای رزرو نوبت به صورت آنلاین اینجا کلیک کنید و یا با شماره تلفن‌های 09138415774 و 09138415774 در ارتباط باشید.
مطلب پیشنهادی: خشکی واژن [دلایل، علائم، عوارض و+10روش درمان دارویی و خانگی]
روش‌های درمانی برای افتادگی رحم
افتادگی رحم، با توجه به شدت آن، می‌تواند با روش‌های مختلفی درمان شود. از تمرینات ساده گرفته تا جراحی‌های پیشرفته، گزینه‌های متنوعی برای درمان این مشکل وجود دارند. انتخاب روش درمانی به عوامل مختلفی مانند سن بیمار، شدت افتادگی و تمایل به حفظ رحم بستگی دارد. هدف اصلی از هر روش، بازگرداندن رحم به موقعیت طبیعی و بهبود کیفیت زندگی بیمار است.
-
درمان‌های غیرجراحی
تمرینات کگل (Kegel)
تمرینات کگل یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین راه‌ها برای تقویت عضلات کف لگن است. این تمرین به زنان کمک می‌کند تا عضلات ضعیف شده کف لگن را تقویت کرده و از افتادگی بیشتر رحم جلوگیری کنند. تمرینات کگل شامل فشردن و رها کردن عضلات لگن به مدت چند ثانیه است و به راحتی می‌توان آن را در خانه انجام داد. این روش به خصوص در موارد خفیف افتادگی بسیار مفید است.
پساری (Pessary)
پساری یک وسیله کوچک و قابل انعطاف است که درون واژن قرار می‌گیرد تا رحم را در موقعیت درست نگه دارد. این وسیله برای زنانی که نمی‌خواهند یا نمی‌توانند جراحی کنند، گزینه مناسبی است. پساری باید به طور منظم توسط پزشک بررسی و تنظیم شود تا اطمینان حاصل شود که به درستی عمل کرده و مشکلی برای بیمار ایجاد نمی‌کند.
-
درمان‌های جراحی
هیسترکتومی (Hysterectomy)
در موارد شدید افتادگی، پزشک ممکن است هیسترکتومی، یعنی برداشتن کامل رحم، را توصیه کند. این روش به‌خصوص زمانی که رحم به شدت افتاده و درمان‌های دیگر مؤثر نبوده‌اند، انجام می‌شود. این عمل معمولاً دائمی است و به بهبود کامل افتادگی رحم کمک می‌کند.
عمل ترمیمی لگن
عمل ترمیمی لگن برای اصلاح و تقویت عضلات کف لگن استفاده می‌شود. در این جراحی، عضلات و لیگامان‌های ضعیف شده، ترمیم و تقویت می‌شوند تا رحم را دوباره در جای خود نگه دارند. این روش به حفظ رحم کمک می‌کند و معمولاً برای زنانی که تمایل به حفظ رحم خود دارند، انتخاب می‌شود.
هر یک از این روش‌ها با توجه به شرایط بیمار، می‌تواند راه حلی مؤثر برای درمان افتادگی رحم باشد.
سخن پایانی
افتادگی رحم یکی از مشکلات رایج در میان برخی از زنان است که به علت ضعیف شدن عضلات و لیگامان‌های نگهدارنده‌ی رحم رخ می‌دهد و باعث می‌شود رحم به سمت پایین و حتی به داخل کانال واژن حرکت کند. این مشکل می‌تواند علائمی مانند احساس سنگینی یا فشار در ناحیه لگن، درد کمر، مشکلات در دفع ادرار و حتی یبوست را به همراه داشته باشد.
درمان افتادگی رحم به شدت آن بستگی دارد و شامل روش‌های غیرجراحی مانند تمرینات کف لگن (مانند تمرینات کگل) و استفاده از پساری یا در موارد شدیدتر، جراحی برای ترمیم یا تقویت عضلات و لیگامان‌های لگن است. تشخیص و درمان زودهنگام این مشکل می‌تواند کیفیت زندگی را بهبود بخشد و از پیشرفت بیشتر افتادگی جلوگیری کند.
دکتر انیس قاسمی راد جراح و متخصص زنان و زایمان و نازایی و دارای بورد تخصصی، فارغ التحصیل دوره عمومی و تخصصی از دانشگاه علوم پزشکی کرمان و همچنین عضو انجمن جراحان زیبایی زنان آمریکا از سال 2022 است.خانم دکتر تخصص زیادی در زمینه درمان انواع بیماری‌های زنان دارند، بنابراین در سریعترین زمان ممکن با انجام آزمایش می‌توانند مشکل شما را شناسایی کرده و آن را درمان کنند. همچنین در کلینیک ایشان خدماتی از جمله درمان بی اختیاری ادرار در کرمان ، جوانسازی واژن، واژینوپلاستی (تنگ کردن واژن)، لابیاپلاستی، ترمیم سیستوسل و رکتوسل کرمان ، PRP واژن، پرینورافی، سزارین و زایمان طبیعی بدون درد نیز ارائه می‌شود.
.برای رزرو نوبت به صورت آنلاین اینجا کلیک کنید و یا با شماره تلفن‌های 09138415774 و 09138415774 در ارتباط باشید.