فیبروم رحم که به آن میوما یا لیومیوم نیز گفته میشود، یکی از مشکلات رایج زنان است که به صورت تودههای غیرسرطانی در دیواره رحم شکل میگیرد. این تودهها که معمولاً از بافتهای عضلانی رحم تشکیل شدهاند، میتوانند اندازههای متفاوتی داشته و در مکانهای مختلفی در رحم رشد کنند. با اینکه فیبرومها بهطور کلی خوشخیم هستند و احتمال سرطانی شدن ندارند، وجود آنها میتواند بر سلامت و کیفیت زندگی زنان تأثیر بگذارد.
در این مقاله، قصد داریم فیبروم رحم را مورد بررسی قرار داده و مطالبی در مورد علائم، دلایل بروز آن، عوارضی که میتواند به همراه داشته باشد و روشهای درمانی ارائه دهیم. هدف ما از بررسی کامل فیبروم این است که با ارائه اطلاعات دقیق و مفید، شما را در درک بهتر این وضعیت و پیدا کردن راهحلهای مناسب یاری کنیم. در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا اطلاعات لازم را در رابطه با بیماری فیبروم رحم کسب کنید.
فیبروم چیست؟
فیبروم رحم نوعی تومور خوشخیم است که در بافت عضلانی دیواره رحم ایجاد میشود. این تودهها سرطانی نیستند و بهطور معمول در زنان در سنین باروری دیده میشوند. فیبرومها میتوانند از نظر اندازه و تعداد متغیر باشند؛ برخی از آنها کوچک و بدون علائم هستند، در حالی که برخی دیگر میتوانند بزرگ شده و علائمی مثل درد، خونریزی شدید یا مشکلات دیگر ایجاد کنند. رشد فیبرومها به هورمونهای استروژن و پروژسترون وابسته است و معمولاً پس از یائسگی کاهش مییابد.
در صورتی که ساکن کرمان هستید خانم دکتر انیس قاسمی راد را برای مراقبت های یائسگی در کرمان به شما معرفی می کنم.
علائم فیبروم
علائم فیبروم رحم میتواند بسته به اندازه، تعداد و محل قرارگیری آنها متفاوت باشد. برخی از زنان ممکن است علائمی نداشته باشند، در حالی که دیگران با مشکلات قابل توجهی مواجه شوند. علائم فیبروم یا میوما عبارتند از:
خونریزی غیرطبیعی: خونریزی شدید یا طولانیمدت در دوران قاعدگی، یا لکهبینی بین دورههای قاعدگی.
درد لگنی: احساس فشار یا درد مزمن در ناحیه پایین شکم یا لگن، به ویژه در فیبرومهای بزرگ.
مشکلات ادراری: فشار فیبرومهای بزرگ میتواند به مثانه فشار آورده و باعث تکرر ادرار یا دشواری در تخلیه کامل مثانه شود.
یبوست: فیبرومهایی که به روده بزرگ فشار میآورند ممکن است باعث یبوست یا احساس ناراحتی در ناحیه شکم شوند.
احساس درد هنگام رابطه جنسی: برخی از زنان ممکن است در حین یا پس از رابطه جنسی درد لگنی را تجربه کنند.
بزرگ شدن شکم: فیبرومهای بسیار بزرگ میتوانند باعث تورم یا افزایش اندازه شکم شوند.
کمخونی: به دلیل خونریزی شدید و طولانیمدت قاعدگی، کمخونی ممکن است رخ دهد که میتواند منجر به ضعف، خستگی و سرگیجه شود.
در برخی موارد نادر، فیبرومها ممکن است باعث نازایی یا مشکلات در دوران بارداری شوند، مانند زایمان زودرس یا اختلال در رشد جنین.
تشخیص فیبروم
پزشکان با استفاده از معاینات بالینی و روشهای تصویربرداری فیبروم رحم را تشخیص میدهند. اولین گام در تشخیص، معاینه بالینی توسط پزشک متخصص است که ممکن است شامل معاینه داخلی و بررسی علائم بالینی باشد. برای تأیید و ارزیابی دقیقتر، پزشک ممکن است از روشهای تصویربرداری استفاده کند. سونوگرافی ترانسواژینال یکی از رایجترین روشها است که به پزشک کمک میکند تا اندازه و موقعیت فیبرومها را مشخص کند.
در برخی موارد، MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) برای ارائه جزئیات بیشتر در مورد فیبروم و بررسی عمق و اندازه آن استفاده میشود. همچنین، در مواردی که پزشک به وجود فیبروم شک داشته باشد، ممکن است نیاز به آزمایشهای بیشتری مانند هیستروسکوپی یا لاپاراسکوپی باشد تا وضعیت داخلی رحم به دقت بررسی شود.
تشخیص زودهنگام و دقیق فیبروم رحم اهمیت زیادی دارد، زیرا به پزشک امکان میدهد تا برنامه درمانی مناسبی برای مدیریت و درمان این وضعیت در نظر بگیرد.
راههای درمان فیبروم
درمان فیبروم بسته به اندازه، تعداد، محل فیبرومها و شدت علائم بیمار متفاوت است. روشهای درمانی متعددی برای فیبروم وجود دارد که شامل گزینههای دارویی، جراحی و غیرجراحی میشوند. در ادامه روشهای درمان فیبروم را بررسی میکنیم:
مدیریت علائم بدون جراح
در مواردی که فیبرومها کوچک و بدون علائم شدید هستند، پزشک ممکن است رویکردی به نام نظارت فعال را توصیه کند. در این رویکرد، تنها علائم بیمار پایش میشود و نیازی به مداخله فوری نیست. در این حالت، بیمار ممکن است بهصورت دورهای معاینه شود تا هرگونه تغییر در فیبرومها یا علائم بررسی شود.
دارودرمانی
ستفاده از داروها برای کنترل علائم و کاهش اندازه فیبرومها از روشهای موثر درمان است. برخی از این داروها عبارتند از:
آگونیستهای GnRH: این داروها سطح هورمونهای استروژن و پروژسترون را کاهش داده و باعث کوچک شدن موقت فیبرومها و کاهش علائم میشوند. این روش معمولاً بهعنوان درمان کوتاهمدت یا قبل از جراحی برای کاهش اندازه فیبرومها استفاده میشود.
آنتاگونیستهای GnRH: این داروها نیز مشابه آگونیستها عمل کرده و مانع تولید هورمونهای جنسی میشوند، اما مزیت آنها این است که با عوارض کمتری همراه هستند.
ضدبارداریهای هورمونی: مصرف قرصهای ضدبارداری، چسبها یا دستگاههای هورمونی میتواند به کنترل علائم مانند خونریزیهای سنگین یا درد کمک کند، اما تأثیری در کوچک شدن فیبرومها ندارد.
آنتیپروژسترونها: این دسته از داروها میتوانند حجم فیبروم را کاهش داده و علائمی مثل خونریزی و درد را بهبود دهند.
روشهای کمتهاجمی
چندین روش درمانی کمتهاجمی برای کنترل و یا درمان فیبرومها وجود دارد که به کاهش نیاز به جراحی باز کمک میکند:
امبولیزاسیون شریان رحم: این روش شامل مسدود کردن عروق تغذیهکننده فیبرومها با استفاده از ذرات ریز است که باعث کاهش جریان خون و در نهایت کوچک شدن فیبرومها میشود. این روش بهخصوص برای زنانی که تمایل به حفظ رحم دارند، مفید است.
سونوگرافی متمرکز با هدایت MRI: این روش غیرتهاجمی از امواج صوتی برای ایجاد حرارت و از بین بردن فیبرومها استفاده میکند. بیمار تحت MRI قرار میگیرد و پزشک بهوسیلهی هدایت امواج صوتی، فیبرومها را هدف قرار میدهد.
جراحیهای فیبروم
گر فیبرومها بزرگ باشند یا علائم شدیدی ایجاد کنند، پزشک ممکن است روشهای جراحی را پیشنهاد دهد:
میومکتومی: در این روش، فیبرومها از رحم خارج میشوند ولی خود رحم حفظ میشود. این روش برای زنانی که میخواهند باروری خود را حفظ کنند، مناسب است. میومکتومی میتواند به روش لاپاراسکوپی (کمتهاجمی) یا بهصورت باز انجام شود.
هیسترکتومی: اگر فیبرومها بسیار بزرگ یا متعدد باشند و سایر روشها مؤثر نباشند، پزشک ممکن است هیسترکتومی (برداشتن رحم) را پیشنهاد دهد. این روش دائمی است و بعد از آن، زن دیگر قادر به بارداری نخواهد بود.
روشهای جایگزین و طبیعی
برخی زنان ممکن است روشهای طبیعی و جایگزین را برای کاهش علائم فیبروم امتحان کنند. این روشها معمولاً برای کوچک کردن فیبرومها مؤثر نیستند، اما ممکن است به بهبود علائم کمک کنند:
تغییرات رژیم غذایی: مصرف مواد غذایی ضدالتهابی مانند سبزیجات، میوهها و ماهیهای چرب میتواند به کاهش التهاب و بهبود وضعیت هورمونی کمک کند. پرهیز از مصرف غذاهای پرچرب و فرآوریشده نیز توصیه میشود.
گیاهان دارویی: برخی گیاهان مانند خارمریم، زنجبیل و زردچوبه بهخاطر خواص ضدالتهابی خود ممکن است به کاهش علائم فیبروم کمک کنند.
تمرینات ورزشی و یوگا: ورزش منظم به تعادل هورمونی و کاهش استرس کمک میکند. یوگا و تمرینات تنفسی نیز میتوانند به کاهش درد و تسکین علائم کمک کنند.
آزمایشات بالینی و درمانهای نوین
برخی از درمانهای جدید و نوین در حال حاضر تحت آزمایشات بالینی قرار دارند که میتوانند گزینههای آیندهنگرانهای برای درمان فیبروم باشند. از جمله این درمانها میتوان به آنتیاستروژنها و آنتیپروژسترونهای جدید و همچنین روشهای پیشرفتهتر کمتهاجمی اشاره کرد.
انتخاب درمان مناسب برای فیبروم بستگی به عوامل مختلفی مانند شدت علائم، اندازه و محل فیبرومها، تمایل به بارداری در آینده و شرایط سلامتی عمومی بیمار دارد. همکاری نزدیک با پزشک متخصص برای انتخاب بهترین روش درمانی امری ضروری است.
علائم ترکیدن فیبروم
ترکیدن فیبروم رحم یا نکروز (مرگ بافتی) فیبروم، هرچند نادر است، اما میتواند علائمی ایجاد کند که نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد. در صورت ترکیدن یا ایجاد تغییرات حاد در فیبروم، علائم زیر ممکن است ظاهر شوند:
درد شدید و ناگهانی: درد شدید و غیرمنتظره در ناحیه شکم یا لگن، که ممکن است به سمت کمر یا پاها گسترش یابد.
خونریزی واژینال غیرطبیعی: ممکن است خونریزی شدید یا لکهبینی غیرعادی از واژن رخ دهد.
احساس فشار یا سنگینی: ممکن است احساس سنگینی یا فشار در ناحیه شکم یا لگن افزایش یابد.
تب و نشانههای عفونت: در مواردی که فیبروم نکروز میشود یا ترک میخورد، ممکن است علائم عفونت مانند تب، لرز و تعریق شبانه ظاهر شوند.
تهوع و استفراغ: این علائم ممکن است همراه با درد شدید شکم و علائم گوارشی ظاهر شوند.
سرگیجه یا غش: به دلیل درد شدید یا خونریزی داخلی ممکن است احساس سرگیجه یا حتی غش کردن رخ دهد.
اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، باید فوراً به پزشک یا مراکز اورژانس مراجعه کنید، زیرا این وضعیتها ممکن است خطرناک باشند و نیاز به درمان فوری داشته باشند.
برای انجام پلاسماتراپی بهتر است با مشاوران ما در ارتباط باشید.
عوارض عدم درمان فیبروم
عدم درمان فیبروم رحم میتواند عوارض جدی و متعددی داشته باشد. یکی از مهمترین این عوارض، کاهش احتمال بارداری است. فیبرومها میتوانند با تغییرات ساختاری در رحم و انسداد یا فشار بر روی لولههای رحمی، مانع از تخمکگذاری یا کاشت جنین در دیواره رحم شوند. این مسئله میتواند باعث کاهش شانس بارداری و مشکلات در فرآیند بارداری شود.
علاوه بر این، فیبرومهای بزرگ و غیرقابل کنترل ممکن است باعث افزایش خطر سقط جنین شوند، چرا که میتوانند به طور مستقیم بر روی جنین تأثیر بگذارند یا شرایط رحم را به گونهای تغییر دهند که در مراحل اولیه بارداری ثبات کافی نداشته باشد.
علاوه بر مشکلات باروری، فیبرومهای رحم میتوانند موجب زایمان زودرس شوند. فشار و تنشهای ایجاد شده به دلیل فیبرومها میتواند موجب انقباضات زودرس رحمی و در نتیجه زایمان زودتر از موعد شود. این وضعیت ممکن است مشکلات جدی برای نوزاد و مادر به دنبال داشته باشد. همچنین، خونریزیهای شدید ناشی از فیبروم میتواند به کمخونی و خستگی مفرط منجر شود.
دردهای مزمن شکمی و لگنی نیز از دیگر عوارض شایع هستند که میتوانند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهند. به این ترتیب، درمان به موقع فیبروم برای جلوگیری از این مشکلات و حفظ سلامت عمومی بسیار حیاتی است.
مواد غذایی که مبتلایان به فیبروم رحم نباید مصرف کنند
برای مدیریت بهتر فیبروم رحم، رعایت رژیم غذایی مناسب نقش مهمی دارد. غذاهایی که مصرف آنها میتواند وضعیت فیبروم را بدتر کند یا بر سلامت عمومی تأثیر منفی بگذارد، باید از رژیم غذایی حذف شوند. این غذاها شامل:
گوشت قرمز: مصرف زیاد گوشت قرمز میتواند التهاب را تشدید کرده و تعادل هورمونی را به هم بزند.
الکل: الکل میتواند به تعادل هورمونی آسیب رسانده و خونریزیهای قاعدگی را افزایش دهد.
فست فود: این غذاها معمولاً حاوی مقادیر بالای چربیهای اشباع شده و نمک هستند که میتوانند به تشدید علائم فیبروم کمک کنند.
شیرینیجات: مصرف زیاد قند و شیرینیجات ممکن است بر سطح هورمونها تأثیر بگذارد و رشد فیبروم را تحریک کند.
نوشیدنیهای حاوی گلوکز: این نوشیدنیها میتوانند به افزایش وزن و تغییرات هورمونی منجر شوند که بر وضعیت فیبروم تأثیر منفی دارد.
آرد سفید: محصولات حاوی آرد سفید دارای شاخص گلیسمی بالا هستند که میتواند به افزایش سطح انسولین و تغییرات هورمونی کمک کند.
غلات غیرطبیعی: این نوع غلات ممکن است حاوی مواد افزودنی و شیمیایی باشند که بر سلامت هورمونی تأثیر منفی میگذارند.
با رعایت یک رژیم غذایی متعادل و سالم، و پرهیز از مصرف این مواد غذایی، میتوان به بهبود وضعیت فیبروم رحم و حفظ سلامت عمومی کمک کرد. انتخاب مواد غذایی سالم و کاهش مصرف غذاهای مضر، گامی مهم در مدیریت و پیشگیری از این بیماری است.
پیشگیری از بیماری فیبروم
برای پیشگیری از بیماری فیبروم رحم، رعایت چند نکته کلیدی میتواند به حفظ سلامت عمومی و جلوگیری از بروز این بیماری کمک کند. توجه به تغذیه مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است؛ مصرف میوهها، سبزیجات و غلات کامل باید در اولویت قرار گیرد، در حالی که مصرف گوشت قرمز، فست فود، شیرینیجات و نوشیدنیهای قندی باید کاهش یابد. فعالیت بدنی منظم نیز نقش مهمی در تنظیم هورمونها و کاهش استرس دارد.
همچنین، مصرف آب کافی و ترک الکل میتواند به سلامت عمومی کمک کند. پیگیری منظم وضعیت سلامتی از طریق معاینات پزشکی و مشاوره با پزشک متخصص نیز برای شناسایی زودهنگام مشکلات و کنترل آنها مفید است. با رعایت این توصیهها، میتوان به کاهش خطر ابتلا به فیبروم رحم و بهبود سلامت کلی بدن کمک کرد.
درمان فیبروم با ورزش
ورزش بهعنوان یکی از روشهای مکمل در مدیریت فیبرومهای رحم شناخته میشود. فعالیتهای منظم بدنی میتوانند علائم فیبروم را کاهش داده و به بهبود کیفیت زندگی فرد کمک کنند. ورزشهای هوازی مانند پیادهروی، دویدن و شنا به بهبود گردش خون و کاهش التهاب کمک میکنند. همچنین، تمرینات کششی و یوگا میتوانند به کاهش فشار و دردهای ناحیه لگن مرتبط با فیبروم کمک کنند. ورزش بهطور کلی میتواند به تعادل هورمونها کمک کرده و احتمالاً به کاهش رشد فیبرومها نیز منجر شود.
البته، ورزش بهتنهایی نمیتواند درمان قطعی برای فیبرومها باشد و باید بهعنوان بخشی از یک برنامه جامع درمانی در نظر گرفته شود. برای مشاوره در مورد نوع و شدت ورزش مناسب و نحوه ادغام آن با سایر روشهای درمانی، مراجعه به یک متخصص بهویژه دکتر قاسمی راد که در زمینه درمان فیبرومهای رحم تجربه دارد، میتواند بسیار مفید باشد. دکتر قاسمی راد میتواند شما را در طراحی یک برنامه درمانی مناسب که شامل ورزش و سایر روشهای درمانی است، راهنمایی کند.
آیا فیبروم باعث کم خونی میشود؟
بله، فیبروم میتواند باعث کمخونی شود. این وضعیت بهویژه در مواردی رخ میدهد که فیبرومها منجر به خونریزیهای سنگین و طولانیمدت در دوران قاعدگی شوند. خونریزیهای شدید یا غیرطبیعی باعث از دست رفتن خون زیادی میشود که در نتیجه فرد دچار کمبود آهن میشود.
علائم کمخونی شامل خستگی مفرط، ضعف، رنگپریدگی پوست، سرگیجه و تپش قلب است. در صورت عدم درمان، کمخونی میتواند به مشکلات جدیتری منجر شود، بنابراین در صورت تجربه علائم فیبروم و خونریزیهای غیرطبیعی، مراجعه به پزشک توصیه میشود.
برای انجام پاپ اسمیر میتوانید همین الان نوبت بگیرید.
درصد ابتلا به فیبروم در چه کسانی بالا است؟
افرادی که در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به فیبروم رحم قرار دارند، معمولاً دارای فاکتورهای زیر هستند:
سن: خطر ابتلا به فیبروم رحم با افزایش سن، بهویژه در سنین بین ۳۰ تا ۵۰ سالگی بیشتر میشود.
سابقه خانوادگی: اگر مادر، خواهر یا خاله فرد فیبروم داشته باشند، احتمال ابتلا به فیبروم در آن فرد افزایش مییابد.
نژاد: زنان سیاهپوست بیشتر در معرض خطر ابتلا به فیبروم قرار دارند و ممکن است در سنین جوانتر یا با اندازه بزرگتری دچار فیبروم شوند.
چاقی: داشتن وزن بالا بهویژه در زنان دارای شاخص توده بدنی بالا، خطر ابتلا به فیبروم را افزایش میدهد.
هورمونها: استروژن و پروژسترون، هورمونهایی که به ضخیم شدن دیواره رحم کمک میکنند، باعث رشد فیبرومها نیز میشوند. زنانی که سطح این هورمونها در بدنشان بالاتر است، مانند دوران بارداری، ممکن است بیشتر در معرض خطر باشند.
سبک زندگی: رژیم غذایی سرشار از گوشت قرمز و کمبود میوه و سبزیجات میتواند خطر ابتلا به فیبروم را افزایش دهد. همچنین، مصرف الکل بهویژه در مصرفکنندگان بیش از حد الکل، با افزایش خطر همراه است.
قاعدگی زودهنگام: زنانی که دورههای قاعدگی خود را در سنین خیلی پایین شروع میکنند، احتمال بیشتری برای ابتلا به فیبروم دارند.
شناخت این عوامل خطر میتواند به افراد کمک کند تا بهموقع به علائم توجه کنند و مشاوره پزشکی لازم را دریافت کنند.
فیبرومها کجا رشد میکنند؟
فیبرومها، که تودههای غیرسرطانی هستند، در دیواره رحم رشد میکنند و میتوانند در سه موقعیت اصلی قرار گیرند. فیبرومهای اینترامورال که در لایه عضلانی دیواره رحم شروع به رشد میکنند و معمولاً در عمق دیواره رحم قرار دارند. فیبرومهای ساب سروزال که در سطح بیرونی رحم ظاهر میشوند و ممکن است به سمت حفره لگن گسترش یابند. و فیبرومهای ساب موکوزال که در لایه داخلی رحم، نزدیک به حفره رحم، شکل میگیرند و میتوانند به داخل حفره رحم نفوذ کنند. محل دقیق رشد فیبروم میتواند بر علائم و نیاز به درمان تأثیر بگذارد.
آیا با وجود فیبروم، میتوانم باردار شوم؟
وجود فیبروم رحم به این معنا نیست که نمیتوان باردار شد، اما میتواند بر روند بارداری تأثیر بگذارد. فیبرومها بسته به اندازه، تعداد و محل قرارگیریشان میتوانند بر روی تخمکگذاری، لانهگزینی و حتی رشد جنین تأثیر بگذارند. برخی فیبرومها ممکن است منجر به مشکلاتی مانند سقط جنین، زایمان زودرس یا خونریزیهای غیرطبیعی شوند.
با این حال، بسیاری از زنان با فیبروم قادر به بارداری و داشتن یک بارداری سالم هستند. برای مدیریت این وضعیت، مشاوره با یک متخصص زنان و زایمان ضروری است تا راهکارهای مناسب برای کاهش مشکلات و بهبود احتمال بارداری موفق ارائه شود.
درمان قطعی فیبروم
برای درمان فیبروم رحم، چندین گزینه درمانی وجود دارد که به وضعیت بیمار و ویژگیهای فیبرومها بستگی دارد. یکی از روشهای درمان، جراحی میوکتومی است که در آن تنها تودههای فیبرومی از رحم برداشته میشوند، در حالی که رحم باقی میماند. این روش میتواند به زنانی که قصد بارداری دارند، این امکان را بدهد تا بعد از جراحی دوباره باردار شوند. در مقابل، جراحی هیسترکتومی که در آن تمام رحم برداشته میشود، درمان قطعیتری است اما به معنای عدم توانایی بارداری در آینده خواهد بود.
علاوه بر جراحی، روشهای غیرجراحی نیز وجود دارند که میتوانند به درمان فیبروم کمک کنند. آمبولیزاسیون فیبروم، یکی از این روشهاست که در آن عروق تغذیهکننده فیبروم مسدود میشود تا فیبروم به تدریج کوچکتر شود. درمان هورمونی نیز میتواند برای کاهش اندازه فیبرومها و کنترل علائم آنها مؤثر باشد. در کنار درمانهای پزشکی، مدیریت استرس و انجام فعالیتهایی چون کمپرس گرم، حمام گرم، یوگا و ورزش و ماساژ درمانی میتواند به تسکین علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر نشانههایی از فیبروم رحم مثل خونریزیهای غیرعادی، درد شکمی یا تغییراتی در سیکل پریود را مشاهده کردید، نباید نادیده بگیرید، چون این علائم حتی اگر به نظر شما ساده بیایند، خطرناک هستند و میتوانند باعث ایجاد مشکلات جدیتری شوند. بنابراین هر چه زودتر باید به یک متخصص مراجعه کنید.
دکتر قاسمیراد با توجه به تخصص و تجربه زیادی که در زمینه تشخیص فیبروم رحم و درمان آن دارد، بهترین گزینه برای شماست و میتواند بهطور دقیق علائم شما را بررسی کرده و بهترین روشهای درمانی را ارائه دهد. پس فرصت را از دست ندهید و همین حالا از طریق وبسایت دکتر قاسمی را وقت ملاقات بگیرید. البته از طریق تماس تلفنی نیز میتوانید نوبت دریافت کنید.